bar_chart
0
favorite
0
shopping_cart
0
ยังไม่มีสินค้าในตะกร้า.

5 ชุมชนพอเพียง สานต่องานพ่อสอน รวมพลังสร้างกลุ่ม เพื่อชุมชนเข้มแข็งยั่งยืน

calendar_month 11 ต.ค. 2017 / stylus Admin Chillpainai / visibility 286,614 / รีวิวที่เที่ยว


การสร้างพลังชุมชนให้เข้มแข็ง ยืนหยัดได้ด้วยตัวเอง โดยใช้ความรู้ คุณธรรม เป็นพื้นฐานและพัฒนาไปตามลำดับอย่างเป็นขั้นตอน เพื่อรากฐานการพัฒนาที่ยั่งยืน”

 

f47de0ae8fc2fc1c6a9e4cfe2077a91e8d2ffbd8.jpg

 

คือเป้าหมายหลักในการทรงงานตลอด 70 ปี ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

7 ทศวรรษแล้วที่ทุกคนได้ประจักษ์ว่า ความรู้” ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ทรงพระราชทานไว้ เป็นความรู้ที่ยิ่งใหญ่ จริงแท้ และควรค่าแก่การสืบสานให้ยั่งยืน

พื้นที่ทรงงานของพระองค์ท่าน คือผืนแผ่นดินห่างไกลทุรกันดาร ที่ใช้เวลาเพียงไม่นานก็พลิกฟื้นขึ้นมาอุดมสมบูรณ์ได้ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกล “ต้นไม้ของพ่อ” ไม่ใช่เพียงแค่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริด้านเศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรผสมผสาน แต่ยังรวมถึง “เมล็ดพันธุ์” แห่งองค์ความรู้ที่ทรงปลูกไว้ได้ผลิดอกออกผลให้พสกนิกรน้อมนำไปปรับใช้

จากหนึ่ง เป็นสอง…แล้วค่อยๆ ขยายพื้นที่ไปยังภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศไทย ดังเช่นชุมชนพอเพียงทั้ง 5 แห่ง ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากศาสตร์ของพ่อ น้อมนำหลักการทรงงานมาปรับใช้จนเกิดความเข้มแข็ง อยู่รอดระดับครัวเรือน และพัฒนาสู่การขับเคลื่อนชุมชน สร้างการมีส่วนร่วมรวมพลังเป็นหมู่บ้านที่สามารถพึ่งพาตน ยืนหยัดได้อย่างยั่งยืนบนฐานของความพอเพียง ที่สำคัญคือสามารถเป็นแหล่งท่องเที่ยวเรียนรู้ โดยนำเสนออัตลักษณ์ของชุมชนได้อย่างน่าสนใจ

 

dc80e2e22e114c1083b34beed40387456eca5398.jpg

 

ชิลไปไหนขอร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการพาทุกคนไปเยือนชุมชนต้นแบบทั้ง 5 แห่ง เพื่อน้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งไม่เพียงจะได้สัมผัสกับตัวอย่างแห่งวิถีความพอเพียง แต่ยังได้ท่องเที่ยวไปตามรอยเท้าของพ่อ…ในชุมชนที่ยังคงสืบสานต่อพระราชปณิธานสู่คนรุ่นหลัง  

 

Navy01.jpg

1. ชุมชนบ้านบัว พะเยา

ต้นแบบวิถีพอเพียง

 

6f1dc37488f3d0b876d9b9c23d0ebfdf7d2922f3.JPG

73e1ca49d0556edb96cde1c5a69da13d1d1a0d97.JPG91089048d8eb3855e254da2896ffaa447bb3334e.JPG

 

หากพูดถึงจังหวัดทางภาคเหนือของเมืองไทย เชื่อว่าหลายคนอาจจะยังไม่เคยมีโอกาสไปเยือนจังหวัดพะเยามาก่อน  แต่ใครจะรู้ว่าจังหวัดเล็กๆ ที่มีประชากรไม่ถึง 5 แสนคนแห่งนี้ จะมีชุมชนพอเพียงต้นแบบ พะเยาโมเดล” ในฐานะหมู่บ้านต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงดีเด่นระดับประเทศ อย่าง “ชุมชนบ้านบัว”

6dc6941eba263c44ab0d6c8e136758cb0ff42111.JPG

 

ชุมชนบ้านบัว หมู่ 4 ตำบลบ้านตุ่น อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา เป็นหนึ่งชุมชนที่ได้น้อมนำหลักการทรงงานหรือศาสตร์พระราชาแปรสู่การปฏิบัติสร้างจุดเปลี่ยนจากอดีตที่ชาวบ้านสะสมปัญหาด้านสุขภาพ มีสารพิษในร่างกายถึงร้อยละ 90 ของประชากร อันเป็นผลข้างเคียงมาจากการใช้ปุ๋ยและยาฆ่าหญ้าในการทำนา สู่โครงการลด ละ เลิกสารเคมี น้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาปรับใช้ปฏิวัติชุมชน จนสามารถสร้างปรากฏการณ์ให้บ้านบัวในวันนี้ ยืนหยัดเป็นหมู่บ้านที่ผลิตข้าวอินทรีย์ส่งขายไปทั่วประเทศ ควบคู่กับการเป็นแหล่งหัตถกรรมจักสานเข่ง ตะกร้าไม้ไผ่รายใหญ่ ที่ใช้ภูมิปัญญาดั้งเดิม สร้างรายได้อย่างเป็นกอบเป็นกำให้กับชาวชุมชน และต่อยอดสู่การเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงเกษตร ด้วย 11 ฐานการเรียนรู้ที่เชื่อมโยงสู่วิถีชุมชน ภายใต้ต้นทุนทางวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่นที่ชาวบ้านยึดมั่น

8f229092b996d78626f9f7896d0c962771ef0fb7.JPG

 

ผลสำเร็จที่เด่นชัด คือ การส่งเสริมอาชีพ และการพัฒนาคุณภาพชีวิตแบบมีส่วนร่วม ภายใต้หลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เกิดจากความร่วมแรงร่วมใจและจิตสำนึกของคนในชุมชน ผ่านการใช้เวทีประชาคมมีการบริหารจัดการชุมชน ร่วมกันคิด ร่วมกันทำ และร่วมกันแก้ไขปัญหา รวมทั้งร่วมกันรักษาคุณค่าทางสังคมที่ดีงามทำให้ชุมชนบ้านบัวได้รับรางวัลชนะเลิศถ้วยพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ในฐานะหมู่บ้านต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียงดีเด่นระดับประเทศ เมื่อปี 2553 ถือเป็นชุมชนต้นแบบการพัฒนาระดับพื้นที่ “พะเยาโมเดล”และอีกหลายๆ รางวัล วันนี้ชุมชนบ้านบัว จึงเป็นแหล่งศึกษาดูงานเรียนรู้วิถีพอเพียงจากคณะต่างๆ ที่หลั่งไหลมาดูงานจำนวนมาก

b2c4ee4b09ffbb340d0087c974d6a00195c12dca.JPG

 

Navy02.jpg

2. ชุมชนชีววิถีบ้านน้ำเกี๋ยน น่าน

พลิกฟื้นภูมิปัญญาสู่ชุมชนเข้มแข็ง

 

8524f541d0251b74293c81dc3d74b48ca3807bbf.JPG

424e861e889b949cc29b5b415c9cf1c882267c61.JPGde740a36fc5e3e7daafc3c946e3c6a19d77c32b2.JPG

 

จากชุมชนที่เกือบล่มสลายจากปัญหาหลากหลายที่รุมเร้า ..แต่วันนี้ “หมู่บ้านน้ำเกี๋ยน” อ.ภูเพียง จ.น่าน สามารถพลิกฟื้นคืนชีวิตให้กับคนในชุมชน โดยเริ่มจากสิ่งเล็กๆ คือการลดรายจ่าย ลด - เลิกใช้สารเคมีในชีวิตประจำวัน หันมาใช้สมุนไพรที่มีในชุมชนผสมผสานกับภูมิปัญญาชาวบ้าน ก่อเกิดเป็นผลิตภัณฑ์ OTOP คุณภาพต่างๆ มากมายโดยใช้แนวพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 จุดประกายจากการรวมกลุ่มภายใต้ยุทธศาสตร์ บวร” นั่นคือ ชาวบ้าน วัด โรงเรียนและหน่วยราชการ ที่เห็นพ้องต้องกันเพื่อขจัดปัญหายาเสพติด ตัดไม้ทำลายป่า การบุกรุกที่ดิน ฯลฯ แก้ไขปัญหาปากท้องชุมชนอย่างค่อยเป็นค่อยไป สู่ชุมชนชีววิถีที่เข้มแข็งมีรายได้นับล้านต่อปี ด้วยแนวคิดพึ่งพาตนเอง ยึดมั่นในความพอประมาณ และมีภูมิคุ้มกัน กินอิ่ม–เศรษฐกิจในชุมชนพึ่งพาตนเองได้ มีรายได้สม่ำเสมอ นอนอุ่น-สุขภาพร่างกาย มีความเป็นอยู่ที่ดี ฝันดี-มีความปลอดภัยในทรัพย์สิน”

3edb0c804ef409b03d2957cd1231ef822d36b1e2.JPG

 

ล่าสุด ชุมชนชีววิถีบ้านน้ำเกี๋ยนได้รับรางวัลชนะเลิศวิสาหกิจชุมชนดีเด่นระดับประเทศ ปี 2559 ของกรมส่งเสริมการเกษตรรางวัลหมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว กรมพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย และหมู่บ้านอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ โดยกระทรวงอุตสาหกรรม ที่ได้พัฒนาต่อยอดแนวทาง ชีววิถี” ขยายสู่การท่องเที่ยววิถีชุมชนแนวอนุรักษ์ให้นักท่องเที่ยวได้รู้จักวิถีท้องถิ่นของจังหวัดน่าน เรียนรู้เกี่ยวกับพืชสมุนไพร การบริการด้านสุขภาพ ฯลฯ

b818a9a1042f6fd1231a1d15d2390371d7702b86.JPG

 

นับเป็นตัวอย่างชุมชนต้นแบบอีกแห่ง ที่เริ่มต้นจากปัญหาติดลบ แต่ด้วยแนวพระราชดำริ และความร่วมแรงร่วมใจจากทุกฝ่ายในชุมชน  จึงกลายมาเป็นหมู่บ้านตัวอย่างแห่งความพอเพียงในปัจจุบันนี้

 

Navy03.jpg

3. บ้านน้ำทรัพย์ เพชรบุรี

ออกแบบชุมชนด้วยตนเอง

 

a9438d377aa8f0e3df2a683e0c425b869bca0b6a.JPG

 

หากใครมีโอกาสไปเที่ยวแก่งกระจาน ต้องไม่พลาดแวะไปเยือน "ชุมชนบ้านน้ำทรัพย์" อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี เพราะที่นี่พร้อมเปิดรับสำหรับการเป็นแหล่งศึกษาดูงาน เป็นหมู่บ้านต้นแบบชุมชนเข้มแข็งให้ชุมชนอื่น ๆ มาเรียนรู้ และนำไปปรับใช้

d5a99d138e199eea7b539e73815e5b6ed956b449.JPG

620736ae0e193b4600eda8a6601aab50d2d86fa5.JPGaa7cb87da4eec2d35947a60a87e02d033b2f8308.JPG

 

แต่ก่อนจะมาเป็นชุมชนต้นแบบเช่นทุกวันนี้ หมู่บ้านน้ำทรัพย์ในอดีตนั้นเคยเป็นหมู่บ้านเขาหัวโล้นจากการปลูกข้าวโพด ธรรมชาติถูกทำลาย นำไปสู่การโยกย้ายถิ่นฐานหางานทำ แต่เมื่อผู้นำชุมชนเห็นว่าโครงการพัฒนาต่าง ๆ ที่เข้ามาในหมู่บ้านไม่ตรงกับความต้องการของชาวบ้าน จึงกระตุ้นให้คนในชุมชนร่วมกันกำหนดทิศทางพัฒนาตนเอง ทำแผนชุมชน ศึกษาปัญหา หาความรู้ กำหนดเป้าหมายโดยยึดหลักการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาปรับใช้ในการขับเคลื่อนชุมชน

e0c048d8c00181aacd7eb594ac545fe4d36e34fb.JPG

จนกระทั่งทุกวันนี้ หมู่บ้านน้ำทรัพย์ได้ก้าวผ่านสู่การพัฒนาต่อยอดรวมตัวกันทำกิจกรรมอื่น ๆ พึ่งพากันเองและเชื่อมโยงในชุมชน มีการจัดตั้งเป็นกลุ่มออมทรัพย์ เริ่มต้นด้วยยอดเงิน 6,120 บาท พัฒนาต่อมากระทั่งยกระดับขึ้นเป็นธนาคารชุมชน ปัจจุบันมียอดเงินสะสมกว่า 66 ล้านบาท ทุกบ้านมีการทำบัญชีครัวเรือนจนได้รับรางวัลชุมชนคนรักการทำบัญชีปัจจุบันมีการทำกลุ่มอาชีพที่หลากหลาย และขยายผลสู่ชุมชนด้วยการสร้างคนต้นแบบ ครัวเรือนต้นแบบการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์โดยใช้ม้าในชุมชน และกลุ่มอาชีพทำขนม อาทิ ทองม้วน ทองพับ แปรรูปอาหาร ปลานิล ปลาส้ม คั่วกลิ้ง สำหรับคณะผู้มาเยี่ยมชมที่แก่งกระจาน

aa9fa402fa2e743206e6cc8140ab0f3d5225bd21.jpg

 

Navy04.jpg

4. บ้านเกาะจิก จันทบุรี

แหล่งเรียนรู้ด้านพลังงานทดแทน

 

ae832068f5c2bf95fbb516ffc9f9a9cbb9458a94.JPGd59c07edf7675caff61dc7eedd2c1bbcf39200fb.JPG

 

เกาะจิกตั้งอยู่ที่ ต.บางชัน อ.ขลุง จ.จันทบุรี ตัวอย่างการจัดการพลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ดีแห่งหนึ่งทั้งด้านเทคโนโลยีและการบริหารที่ชาวบ้านมีส่วนร่วม พื้นที่นำร่องโครงการใช้พลังงานทดแทนแบบผสมผสาน โดยการสนับสนุนจากมหาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี มีการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ และเครื่องปั่นไฟสำหรับผลิตกระแสไฟฟ้าให้แก่บ้านเรือนบนเกาะประมาณ 100 หลังคาเรือน 

be2b3653f1727b05cd68fc37770b69f858ad0282.jpg

 

นอกจากนี้ ยังมีการบริหารจัดการปกครองท้องถิ่น จัดตั้งธนาคารหมู่บ้านรับฝากเงิน โรงผลิตไฟฟ้าใช้ภายในหมู่บ้านบนเกาะ สถานีอนามัย ไปรษณีย์ชุมชน โรงเรียน โดยมีวัดเป็นศูนย์รวมศรัทธา รวมทั้งการบริหารจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เรียนรู้วิถีชุมชนที่ดำเนินชีวิตอย่างเรียบง่ายตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ชายฝั่งด้วยการทำปะการังเทียม มีการจัดการขยะอย่างเป็นระบบที่สามารถเป็นตัวอย่างให้แก่เกาะอื่น ๆ ใกล้เคียงได้

531262da519bc7df47be0b9a5538d95efaf3ac30.jpg

bcf72aba890e8eb2a07e781fcc25edda32c7dcd6.JPG

 

เสน่ห์อันน่าดึงดูดใจของเกาะจิกนั้นคือการท่องเที่ยวเที่ยวเชิงนิเวศ พักโฮมสเตย์ สามารถมาเที่ยวชมและสัมผัสกับวิถีชีวิตชาวประมงพื้นบ้าน ที่เรียบง่าย กินอาหารทะเลสดๆ ในราคาย่อมเยา ชาวบ้านบนเกาะรู้จักมักคุ้นกันดีและมีอัธยาศัยไมตรี สามารถเดินเที่ยววันเดียวได้ทั่วเกาะ เหมาะสำหรับไปพักผ่อนสบายๆสไตล์ชาวเล

 

 

Navy05.jpg

5. ชุมชนบ้านเตย นครราชสีมา

ชุมชนจัดการตนเอง

 

fcc87eff4f5b4296fda613f9288595f40d529ee5.jpg

 

ปัญหาที่รุมเร้ามากมาย ทั้งดินเค็ม ทำนาไม่ได้ผล เป็นหนี้เป็นสินรุงรัง ปลุกให้คนในชุมชนนี้หันมาร่วมกันวิเคราะห์ปัญหาและหนทางแก้ไข โดยเริ่มต้นจากการทำบัญชีครัวเรือน เมื่อปี 2551 แล้วพบความจริงอันน่าตกใจว่า คนในชุมชนมีตัวเลขหนี้สินเฉพาะจากการใช้ปุ๋ยเคมีก็สูงถึงปีละ 4 ล้านบาทแล้ว

5be980ebc6eac9b48a59aabc87849f76032eaa19.JPG

 

แนวทางแก้ปัญหาที่เริ่มด้วยการร่วมกันผลิตปุ๋ยอินทรีย์ใช้เอง เพื่อลดการใช้ปุ๋ยเคมี และพัฒนาต่อยอดจนสามารถผลิตปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพดีสูตรเฉพาะที่จดสิทธิบัตรแล้วออกจำหน่าย ตามมาด้วยการผลิตข้าวอินทรีย์จำหน่ายภายใต้แบรนด์ “บ้านเตย” ที่เป็นความภาคภูมิใจของชุมชน

f0e0d10a8b47baf8888005af3606a29edf49dac2.jpg

การพัฒนาชุมชนของตนให้ก้าวผ่านวิกฤติได้หลายครั้ง มาจากหลักการที่ยึดมั่นร่วมกัน การพัฒนาทุกเรื่องต้องเกิดจากความต้องการของชุมชน ผ่านกระบวนการประชาคมทุกครั้ง และปฏิเสธการพัฒนาจากภายนอกที่ไม่ผ่านการวิเคราะห์ปัญหาและความเห็นชอบของชุมชน ตลอดจนการใฝ่หาความรู้อย่างไม่หยุดนิ่ง พัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีมาตรฐานเพื่อขยายตลาด ฯลฯ

1fbcfa892f31e15ecd55dc938e172f645fef17b6.JPG

 

วันนี้บ้านเตยเป็นศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงของ กปร.นำมาซึ่งรายได้จากการศึกษาดูงาน และฝึกอบรมให้กับชุมชนอื่น ปีละกว่า 2 ล้านบาท มีกิจกรรมแปรรูปข้าวอินทรีย์ การผลิตปุ๋ยอินทรีย์ พลังงานทดแทน การผลิตน้ำส้มควันไม้ การแปรรูปสีข้าวบรรจุถุงส่งขาย การทำบัญชีครัวเรือน

 

6f065b4b0c2361a52ce3f10ed6e86241c16b72dc.jpg

 

ข้อมูล-ภาพประกอบ : จาก“เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ชุมชนเข้มแข็งตามพระราชดำริ”จัดโดยสถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ เพื่อขยายผลการพัฒนาในระดับครัวเรือนให้อยู่รอด มีความเป็นอยู่ที่ดีเพิ่มมากขึ้นและสามารถพัฒนาก้าวต่อไปสู่ชุมชนพอเพียง ด้วยการรวมกลุ่มเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งและศักยภาพให้กับชุมชนพึ่งพาตนเองได้อย่างมั่นคง ยั่งยืน


 

 

เขียนโดย
Admin Chillpainai
Admin Chillpainai
close